Horror op de Larkya Pas

Dag 9. Passang Sherpa onze drager komt om halfzeven de tas halen. Chhering Sherpa de gids wil namelijk dat Passang vroeg in Samdo is (3860meter). Reden er zijn maar 3 hotels/lodges. Dus ’s ochtends vroeg vertrekken de dragers met bagage naar Samdo in een soort wedloop. Wie op tijd heeft krijgt kamers. Er is geen kamer meer voor Passan en Chhering. Zij mogen in de eetzaal slapen. Het favoriete hotel is vol, de 2e keus ook dus dat wordt 3e keus. Er zijn nog wel enkele hotels bijgebouwd sinds de vorige keer dat Chhering hier was. Maar alles is zo langzamerhand vol. Enkele groepen gaan direct nog verder omhoog. Naar Dharamshala, laatste stop voor de pas, dat is slechts een slaapplaats, geen dorpje.
Morgen gaan wij ook naar Dharamshala. Nog eens 600 meter omhoog. Drie en een half uur lopen zegt Cherring. Maar voor vandaag zei hij vier uur lopen, bleek twee en een half te zijn.
Vandaag dus vroeg in het hotel, vroeg gegeten, ’s middags een wandeling door het winderige dorp. Op een gegeven moment kwamen we een soort graslandje tegen waar we een uurtje hebben gezond. Toen het koud werd mochten we bij de eigenaresse van de Lodge in de keuken een potje thee wegwerken. Pakje koekjes erbij, en we kregen nog gekookte aardappel met chili als een soort snack.
Samdo is een erg armoedig gehucht. Hier wonen Tibetanen. Eigenlijk wonen in de gehele vallei Tibetanen. Maar in de laatste dorpjes wonen nog maar alleen Tibetanen geen andere bevolkingsgroepen. De armoede neemt extreem toe. Huisjes worden stenen hutjes. De straten onverharde modderpoelen. Viezigheid alom modder vermengd met poep. Jaks, koeien, geitenpoep vermengd met uitwerpselen van paarden, kippen en ezels die daar rondscharrelen. Kinderen spelen in deze viezigheid. De mensen zien er ook erg vies uit. Hun kleding zit onder de vlekken. Zijzelf ook de kinderen met een enorme snottebel. Zouden de Tibetanen niet voor niets hoog in een vallei met rust gelaten worden oftewel getolereerd worden??

Dag 10 en 11. Horror op de Larkya pas.
Dag 10 begint met een vroege start. Chhering wil dat Passang om zes uur op pad gaat om een kamer in Dharamshala te bemachtigen. Om kwart over vijf zijn we wakker. Om half zes verwachtten we thee. Dat valt tegen als de heren nog lekker liggen te slapen. Dus maak ik ze maar wakker. Ze liggen in de eetzaal, samen met de eigenaar en eigenaresse , op tafels en banken. We krijgen de thee, Passan een aardappel of twee. Om zes uur is hij weg. Het heeft allemaal niets geholpen. De kamers waren vergeven, we konden een tentje krijgen. Dharamshala is een basiskamp voor de pas. Die ligt nog zo’n 800 meter hoger. De kamers zijn tochtig in een stenen schuur. De eetzaal is gezellig ook een stenen schuur met een hele lange eettafel. De keuken is efficiënt. Om vijf uur krijgen we een maaltijd. Om zes uur liggen we in bed met een kruikje. Het vriest vijf graden in de tent. Buiten sneeuwt het. Kunnen we morgen de pas wel over als er sneeuw ligt? Alleen de toeristen lijken daar mee bezig te zijn. Marjolein had bij aankomst wat hoofdpijn. Met twee paracetamols is het weg. Een beetje hoogteziekte.
Om half vijf ’s ochtends gaan we op pad. Hoofdlampje aan in een dun sneeuwlaagje omhoog stampen. Een sliert van mensen beweegt zich omhoog. Het lijkt warempel wel bergsport. Het zou ongeveer drie uur moeten zijn naar de top. Een wondermooie zonsopgang achter de bergen. Lopen door een besneeuwd morene landschap. Langzaam onthullen zich de bergen, eerst nog vaag. Later duister tegen een oplichtende hemel. Steeds meer geven ze hun aanwezigheid prijs. Erg mooi. In de verte de eerste geluiden van de ijsval, of is het sneeuw wat naar beneden komt. Na anderhalf uur, het is al licht. Besluit ik wat harder door te lopen. Af en toe kan ik dan Marjolein filmen. Ondertussen lopen we op een sneeuwvlakte waar al meer dan een have meter verharde sneeuw ligt. Het pad is goed en duidelijk. Af en toe zie ik Marjolein met Chhering. De weg naar de pas is duidelijk. Wel erg koud. Een snijdende wind. Doorlopen maar. De lucht boven de pas is wel donker aan het worden. Er komt minder goed weer aan, dat betekend niet te lang boven blijven geen mooie uitzichten. De snijdende wind laat mijn neus lopen. Lange slierten snot hangen aan de neus, die bevriezen, ik krijg bijna pegels aan mijn neus. Mijn vingers beweeg ik voortdurend, enkele doen wat pijn. Vlak onder de pas wacht ik op Marjolein. Die komt er in colonne aansloffen. Het huilen staat haar nader dan het lachen. Hoofdpijn misselijk koud kleding niet dicht. Niet heel erg alert. Marjolein heeft hoogteziekte. Chhering eerst maar eens de rugzak van Marjolein gegeven. Daarna de keuze gemaakt om de laatste 50 meters omhoog te gaan, na de pas gaat het snel naar beneden. De remedie bij hoogte ziekte afdalen. Aan deze kant gaat de afdaling veel trager. Bovenop de pas is weinig te zien. Alles is wit. De lucht dik met wolken.
Snel op pad om snel af te dalen. Na tien minuten op de top, snel een foto en een filmpje, het is er erg koud en Marjolein moet afdalen. Direct na de top komen we een drager tegen, hij heeft de bagage weggegooid. Hij is in de war. Een groep fransen is bezig hem te wrijven om hem op te warmen. Dat wil hij niet, zijn jas hangt open. Wij lopen door, Marjolein moet naar beneden. Even later een sherpa met een blote voet. Wederom Fransen zijn met hem bezig met verband. Verderop een file. We lopen ondertussen op een verijsd pad op een helling. Aan de rand van het pad kun je een beetje lopen. Treden trappen. Goed uitkijken. An de andere kant van het pad is de afgrond honderd meter lager de bodem. De file worde veroorzaakt door de moeilijkheidsgraad van het pad. Met stijgijzers een fluitje van een cent. Met bergschoenen voor ervarenen goed te doen. Voor de gemiddelde toerist eng en misschien wel te moeilijk. Voor menig sherpa met de zware bagage een ramp.
Wat te doen? In de Alpen bel je de helikopter. Met hoogteziekte een gevaarlijke afdaling is een gevaarlijke onderneming. Hier in Nepal rest ons niets om taken te verdelen en het hoofd koel houden. Chhering weet het ook niet zo goed. Wij hebben de taken verdeeld. Ik heb hem gezegd Marjolein naar beneden te begeleidden. Ik draag Marjoleins rugzak en spoor het pad. Eigenlijk is het opvallend dat de gidsen geen alpinisten zijn. De gidsen zorgen voor hun party. Zo loopt er een gids te schreeuwen naar een sherpa die in de afgrond staat. Waarschijnlijk is zijn bagage naar beneden gevallen en is hij er zelf heen geklommen. (op dag 14 horen we dat hij naar beneden is gevallen gegleden) Maar dit geschreeuw lijdt er toe dat de file langer wordt. Mensen gaan op een gevaarlijk glad pad steeds dichter bij elkaar staan. Ik roep naar achteren dat iedereen op zijn plek moet blijven staan, niet dichterbij elkaar gaan staan. Als er één valt, wordt het kegelen. Even later trippelt de gids het pad af. Hij kan het, hij is ervaren om een glad pad af te lopen. Hij laat toeristen en sherpa’s die in de problemen staan in de steek. Dit maakt mij erg boos. Ik roep dat hij de anderen moet helpen, er ligt nog een drager op het pad. Anderen zitten klem. Hij lijkt niet geïnteresseerd. Eindelijk komt er beweging in de file. We dalen een paar honderd meter af op een verijsd pad, voordat het eigenlijke pad weer begaanbaar is. Na nog een aantal uren afdalen, in totaal zo’n 1500 meter komen we aan in een lodge. Onderweg in de sneeuw zijn we een aantal dragers tegengekomen die de omgekeerde kant naar boven gingen. Ook een vijftal koeien moest die dag in tegengestelde richting over de pas. Marjolein heeft ondertussen paracetamol geslikt en is weer boven jan. In de hut snort een houtkachel. We drinken een liter thee per persoon en genieten van de kachel. Ondertussen is het gaan sneeuwen, de volgende ochtend ligt er zo’n 10 cm sneeuw. Ongeveer tweehonderd mensen zijn deze dag over de pas gegaan. Zo’n vijf koeien en zeven mensen in omgekeerde richting. We hebben meerdere mensen gesproken, veel valpartijen.
Deze dag die zo mooi begon had zo maar mis kunnen gaan. We weten niet of iedereen weer veilig beneden gekomen is. De volgende dagen is de pas gesloten…